ဖုန္းအတြင္းတြင္ အသံုးျပဳထားေသာ အီလက္ထေရာနစ္ အေျခခံပစၥည္း (basic electronic components)
ေလးမ်ားအေၾကာင္းကို အၾကမ္းဖ်င္း ေလ့လာၾကည့္ရန္အတြက္ တခုျခင္းစီအေၾကာင္းကို ေျပာျပေပးပါမည္။ဆရာ ကိုစိုးျမတ္သူ ေရးသားထားေသာ Post ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေရ ေက်းဇူးပါ ခင္ဗ်ား။
1. Resistor
ခုခံတားဆီးေလွ်ာ့ခ်ေပးသည္။ တန္ဖုိးကို ခုခံတားဆီးဟန္႔တားျခင္း (impedance) ျဖင့္ ေဖၚျပသည္။ဗို႔အားေပးလမ္းေၾကာင္း (Power Supply)၊ အသံလမ္းေၾကာင္း (Audio)၊ အခ်က္ျပလမ္းေၾကာင္း (Signal)
ေရဒီယိုလႊင့္ဖမ္းလမ္းေၾကာင္း (Radio Transmit & Receive) မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳေလ့ရွိသည္။
၄င္း၏တန္ဖိုးကို ခုခံမႈ အုမ္း (Ohm) ျဖင့္ ေဖၚျပသည္။ ခုခံမႈနည္းလွ်င္ အုမ္းတန္ဖိုးနည္းၿပီး ခုခံမႈမ်ားလွ်င္
အုမ္းတန္ဖိုးမ်ားသည္။
0Ohm မွ စတင္ၿပီး နမူနာအားျဖင့္ 0.1 , 0.5 , 10 , 100 , 1000 , 10000 , 100000 စသည့္ တန္ဖိုးအသီးသီး
ရွိၾကသည္။
အုမ္းတန္ဖိုး 1000 Ohm ဆိုလွ်င္ 1K (Kilo Ohm) ႏွင့္ 1000K ဆိုပါက 1M (1,000,000 Ohm) ဟု
သတ္မွတ္သည္။
ယခင္အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္းမ်ားတြင္ အရြယ္အစားႀကီးမားေသာ Resistor မ်ားကို အသံုးျပဳၾကၿပီး
တန္ဖိုးကို ကိုယ္ထည္ေပၚတြင္ အေရာင္ (color code) ျဖင့္ ေဖၚျပသည္။
ေခတ္ေပၚအီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳေသာ Resistor မ်ားမွာ အရြယ္အစားလြန္စြာေသးငယ္ၿပီး
ဆားကစ္ျပားေပၚတြင္ တြဲကပ္တပ္ဆင္ထားေသာ SMD (Surface Mount Device) မ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္
တန္ဖိုးေရးမထားတတ္ပါ။
အလုပ္လုပ္ပံုကို ေလ့လာၾကည့္ပါက Resistor တလံုးကို ေရတံခါးတခုလို ျမင္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ေရပိုက္မွ စီးဆင္းလာေသာေရကို လုိအပ္သေလာက္သာ ရယူႏိုင္ရန္ ေရတံခါး တပ္ဆင္ထားသည္။
ေရ နည္းနည္းပဲက်ေစလိုလွ်င္ ေရတံခါးကို နည္းနည္းပဲ ဖြင့္၊ မ်ားမ်ားက်ေစလိုလွ်င္ မ်ားမ်ားဖြင့္ေပးရသည္။
Resistor မ်ားတြင္လဲ ထိုနည္းတူစြာျဖစ္သည္။
Resistor ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေစေသာ (အသံအခ်က္ျပဆိုပါစို႔) အသံကို တဖက္တြင္
နည္းနည္းသာေရာက္ေစလိုပါက Resistor တြင္ ခုခံမႈတန္ဖိုးအုမ္းမ်ားမ်ား၊
မ်ားမ်ားေရာက္ေစလိုပါက ခုခံမႈအုမ္းတန္ဖိုး နည္းနည္းသာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳသည္။
ပံုတြင္ အဝါေရာင္ျဖင့္ ဝိုင္းျပထားေသာ အနက္ေရာင္ Resistor ေလးမ်ားကို ျမင္ေတြ႔ႏိုင္သည္။
ဆားကစ္ပတ္လမ္းေပၚတြင္ ခဲတြဲရန္ Resistor မ်ား၏ ထိပ္ႏွစ္စတြင္ ခဲစေလးမ်ားရွိသည္။
အေပါင္းဘက္ အႏႈတ္ဘက္ ခြဲျခားထားျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ ျဖဳတ္တတ္လုပ္လွ်င္ ဘက္ေရြးရန္မလုိပါ။
ဖုန္းအတြင္းတြင္ Resistor မ်ားကို အၾကမ္းအားျဖင့္ သံုးမ်ိဳးသံုးေလ့ရွိသည္။
1. Fuse Resistor
အားသြင္းလမ္းေၾကာင္းတခု၏ပံုကို နမူနာ ျပထားသည္။ Schematic Diagram တြင္ F901 ျဖင့္ ျပထားေသာ
Fuse ပံုေလးမွာ Fuse Resistor ျဖစ္သည္။ Block Map တြင္ ေကာ္ဖီရင့္ေရာင္ Fuse Resistor ကို
အဝါေရာင္ျဖင့္ဝိုင္းျပထားသည္။ Fuse Resistor ၏ ေက်ာေပၚတြင္ အျဖဴေရာင္အစက္ျဖင့္
အမွတ္အသားျပဳထားသည္။
ဗို႔အားေပးလမ္းေၾကာင္းမ်ားတြင္ ေရွာ့ျဖစ္ပါက ပတ္လမ္းႏွင့္ ဗို႔အားေပးပိုင္း အဆက္အသြယ္
ျပတ္ေတာက္ေစရန္
ျဖဴးစ္ (fuse) အျဖစ္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳသည္။ အားသြင္းလမ္းေၾကာင္းမ်ားတြင္လဲ သံုးသည္။
တန္ဖိုးအလြန္နည္းပါးေသာ အုမ္းတန္ဖိုး (0Ohm to 10Ohm) အတြင္း သံုးေလ့ရွိသည္။
၄င္းတို႔ တပ္ဆင္ထည့္သြင္းထားေသာ ဗို႔အားေပးလမ္းေၾကာင္းတြင္ရွိေသာ
IC , Condenser ႏွင့္ အျခား Components မ်ား ေရွာ့ျဖစ္ပါက Fuse Resistor ကို ျပတ္ေတာက္ေစသည္။
ေရွာ့ကုန္ေအာင္ ရွင္းထုတ္ၿပီးမွ Fuse Resistor ျပန္တတ္ေပးရမည္။ ေရွာ့က်န္ေနလွ်င္ Fuse Resistor
ျပန္ျပတ္တတ္သည္။
2. Voltage & Signal Dropper Resistor
မူရင္းေပးသြင္းထားေသာ ဗို႔အားေပးလမ္းေၾကာင္း အခ်က္ျပလိႈင္းလမ္းေၾကာင္းတို႔မွ
တေနရာတြင္ ေလ်ာ့နည္းေရာက္ရွိေစလိုပါက ၾကားတြင္ ဗို႔အား၊ အခ်က္ျပေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္
Dropper Resistor မ်ားကို တပ္ဆင္အသံုးျပဳသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ဖုန္း၏ Home key , Back key & Menu key မ်ားကို ျမင္သာေစရန္
Touch screen ၏ ေအာက္ေျခတြင္ LED မီးသီးေလးမ်ားကို ထည့္သြင္းအသံုးျပဳထားသည္။
၄င္းမီးသီးေလးမ်ားတြင္ ေပးသြင္းဗို႔မ်ားလြန္းလွ်င္ စူးရွေသာအလင္းေရာင္ ထုတ္လွႊတ္ေပးမည္။
Key မ်ားျမင္သာရံု အသင့္အတင့္အလင္းေရာင္သာ ထုတ္လႊတ္ေစလိုေသာေၾကာင့္ LED မ်ား၏
ဗို႔ေပးလမ္းေၾကာင္းတြင္ Resistor ကို voltage dropper Resistor အျဖစ္ ထည့္သြင္းထားသည္။
ထို Resistor ခုခံမႈတန္ဖိုးနည္းလွ်င္ ဗို႔အားအေရာက္မ်ားေသာေၾကာင့္ LED မ်ား ပိုလင္းမည္။
ခုခံမႈတန္ဖိုးမ်ားလွ်င္ ဗို႔အားအေရာက္နည္းၿပီး အလင္းေရာင္ မွိန္မည္။
ထုိနည္းတူစြာ အသံလိႈင္း ေရဒီယိုလိႈင္း အခ်က္ျပလိႈင္းတို႔တြင္လဲ အသံုးျပဳသည္။
ပံုတြင္ အဝါေရာင္ျဖင့္ ဝိုင္းျပထားေသာ Resistor ေလးမွာ ေဘးတြင္ရွိေသာ LED (အဝါေရာင္) မီးသီးေလး၏
အလင္းေရာင္ကို လုိအပ္သလို ေလွ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ ထည့္သြင္းထားျခင္းျဖစ္သည္။
3. Voltage Divider Resistor
ဗို႔အားတခုကို တည္ၿငိမ္ေစရန္အတြက္ အေပါင္းဘက္ႏွင့္ အႏုတ္ဘက္ ႏွစ္ဘက္မွ်တပ္ဆင္ထားသည္။ဥပမာအားျဖင့္ အေပါင္းဗို႔ကို Resistor ျဖင့္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးထားသည္။ ေလွ်ာ့ခ်ထားေသာ ဗို႔အားမွာ ဝန္ (load)
မရွိပါက
မူရင္းဗို႔အားအတိုင္းသာ ရွိေနမည္။ ဝန္တခုခုအသံုးျပဳမွသာ ေလ်ာ့သြားမည္။ ဝန္ သံုးသည္ျဖစ္ေစ
မသံုးသည္ျဖစ္ေစ
ဗို႔အားတခုကို တသမတ္ထဲ ပံုမွန္အတိုင္းသာရွိေစလိုပါက အေပါင္းဘက္ အႏုတ္ဘက္တြက္ Resistor
တလံုးစီျဖင့္ ဗို႔အားကို တည္ၿငိမ္ေစရန္ အသံုးျပဳသည္။
အသံုးျပဳထားေသာ Resistor တန္ဖိုးအေပၚမူတည္ၿပီး သက္ေရာက္ဗို႔ ေျပာင္းလဲသည္။
လွ်ပ္စီးေၾကာင္း (current) တည္ၿငိမ္ေစလိုပါက load resistor အျဖစ္လည္း အႏုတ္လိုင္းတြင္
ခြဆက္သံုးထားတတ္သည္။
ပံုတြင္ R906 (330K) သည္ အေပါင္းဘက္မွ ဗို႔ေလ်ာ့ Resistor ျဖစ္ၿပီး R907 (39.2K) သည္ အႏုတ္ဘက္မွ
ဗို႔ေလ်ာ့ Resistor ျဖစ္သည္။
Resistor မ်ားသည္ အလြန္ေသးငယ္သျဖင့္ တခါတရံတြင္ တျခားပစၥည္းမ်ား ျဖဳတ္တတ္လုပ္ရင္း
ျပဳတ္ပါသြားတတ္သျဖင့္ ဂရုျပဳရန္လိုသည္။ အေရးႀကီးေသာအပိုင္းမွ Resistor တလံုး ျပဳတ္ထြက္လွ်င္
ဖုန္းပါဝါမႏိုးႏိုင္ေတာ့ေသာ ျပစ္ခ်က္မ်ိဳးပင္ ႀကံဳေတြ႔တတ္သည္။
Resistor မ်ားတြင္ အၾကမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳးပ်က္တတ္သည္။
မူရင္းတန္ဖိုးထက္ ပိုမ်ားသြားျခင္း (high ohm) ႏွင့္ ပြင့္ျပတ္သြားျခင္း (open) တို႔ျဖစ္သည္။
အပူေၾကာင့္ တန္ဖိုးပိုမ်ားသြားတတ္ၿပီး ေရွာ့ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပြင့္ျပတ္တတ္သည္။
High Ohm ျဖစ္လွ်င္ ေရပိုက္တြင္ အမိႈက္ဆို႔သလိုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေရအျပည့္မစီးႏိုင္သလို
ဗို႔အား အခ်က္ျပလိႈင္းတို႔လဲ အျပည့္အဝမေရာက္ႏိုင္။ ဆားကစ္ပတ္လမ္း ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း
အသံတိုးျခင္း လိုင္းေကာင္းစြာမမိျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္တတ္သည္။
Open ျဖစ္လွ်င္ ဗို႔လံုးဝမေရာက္ေသာေၾကာင့္ အားမဝင္ျခင္း အရုပ္မေပၚျခင္း အသံမလာျခင္း လိုင္းမမိျခင္းတို႔ျဖစ္တတ္သည္။
